از خانههای کوچک گرفته تا کارخانههای عظیم، از گوشیهای هوشمند تا خودروهای برقی، همه به نوعی به سیم و کابل وابستهاند. اما آیا تا به حال به این مسئله فکر کردهاید که این سیمها و کابلها چه تفاوتهایی با هم دارند و چرا برای هر کاربردی نوع خاصی از آنها استفاده میشود؟ اگر شما هم کنجکاو هستید تا دنیای شگفتانگیز سیم و کابلها را بهتر بشناسید، این مطلب برای شما نوشته شده است. در این مطلب، ما به معرفی انواع مختلف سیم و کابل برق، کاربردهای هر یک و نکات مهمی که هنگام انتخاب و استفاده از آنها باید در نظر گرفت، میپردازیم پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
تفاوت سیم و کابل در چیست؟
شاید در نگاه اول سیم و کابل را ما مشابه هم در نظر بگیریم و حتی این دو واژه را به جای هم نیز استفاده کنیم. اما در واقعیت این گونه نیست و این دو، از لحاظ معنایی و کاربردی با هم تفاوت بسیاری دارند.
سیمها، رگهای حیاتی جریان برق
سیمها، رگهای کوچکی هستند که جریان برق را در مسافتهای کوتاه جابهجا میکنند. در ساختار آنها اگر ریزبین شوید، متوجه میشوید که معمولا از یک رشته هادی (مس یا آلومینیوم) تشکیل شدهاند و اغلب در سیمکشی داخلی ساختمانها و تجهیزات کوچک مورد استفاده قرار میگیرند. سیمها ساختار بسیار ساده و انعطافپذیری دارند و برای اتصال اجزای مختلف یک مدار الکتریکی استفاده میشوند.
کابلها، شاهراه انتقال انرژی
کابلها، مجموعهای از رشتههای هادی متعددی هستند که به هم تابیده شدهاند و توسط لایههای عایق مختلفی، محافظت میشوند. این لایهها علاوهبر آنکه بر عایقبندی کابلها موثرند، از آنها در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت، حرارت و فشار نیز محافظت میکنند. کابلها ساختار پیچیدهتر و مقاومت بشتری دارند، و برای انتقال جریان برق در مسافتهای طولانی و در شرایط سخت محیطی مناسبتر هستند. با توجه به تعریف سیم و کابل، اگر بخواهم به طور روشنتر به بررسی تفاوت این دو با هم بپردازیم، باید بگوییم:
ویژگی | سیم | کابل |
تعداد رشتههای هادی | یک رشته | چندین رشته |
ضخامت عایق | نازکتر | ضخیمتر |
مقاومت در برابر عوامل محیطی | کمتر | بیشتر |
کاربرد | مسافتهای کوتاه، داخل ساختمان | مسافتهای طولانی، شبکههای توزیع |
قیمت | ارزانتر | گرانتر |
انواع سیم و کابل
در این قسمت به معرفی انواع سیم و کابل میپردازیم:
1.سیم و کابل ساختمانی
سیم و کابلهای ساختمانی تنوع بسیار زیادی دارند و هر کدام برای کار خاصی، طراحی شدهاند. مهمترین آنها عبارتاند از :
سیم مفتولی
سیم مفتولی از یک رشته مسی ساخته شده و برای سیمکشی زیر گچ و سیمان استفاده میشود. این نوع سیم، مقاومت بیشتری در برابر فشار و ضربه دارد.
سیم افشان
سیم افشان از چندین رشته مسی نازک تشکیل شده و انعطافپذیری بالایی دارد. این نوع سیم، برای سیمکشی داخل لولهها و کانالهای محافظ به کار گرفته میشود.
کابل NYM
کابل NYM از چند رشتۀ مسی با روکش PVC تشکیل شدهاست. این نوع کابل، مقاومت بالای در برابر رطوبت و حرارت دارد و برای سیمکشی داخلی ساختمانها کاربرد دارد.
کابل افشان با روکش ترموپلاستیک
این کابل دارای روکش ترموپلاستیک است و در برابر حرارت مقاوم است. از آن، برای سیمکشی در مکانهایی با دمای بالا، مانند موتورخانهها استفاده میشود.
کابل کنترل
از کابل کنترل برای انتقال سیگنالهای کنترل در سیستمهای اتوماسیون و ابزار دقیق استفاده میشود.
2.سیم و کابل برق
سیم و کابل برق براساس ساختار، ولتاژ و نوع عایق و در نهایت کاربرد سیم و کابل برق، به چند دسته تقسیم میشود که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
انواع سیم و کابل برق براساس ساختار
سیم (Wire)
سیمهای برق از یک رشتۀ هادی فلزی تشکیل شدهاند که با یک لایه عایق پوشیده شده است و از آن، برای مصارف خانگی و صنعتی در مسافتهای کوتاه استفاده میکنند.
کابل (Cable)
کابلهای برق، از چندین رشتۀ هادی تشکیل شدهاست و توسط لایههای عایق مختلفی محافظت میشوند. از کابلها برای انتقال انرژی در مسافتهای طولانی استفاده میشود.
انواع سیم و کابل برق براساس جنس هادی
- سیم و کابل مسی: در میان انواع سیم و کابل، نوع مسی، رایجترین مدل است. این مدل، شکلپذیری و مقاومت بالا در برابر خوردگی داشته و همین قابلیتش موجب افزایش رسانایی محصول، میگردد.
- سیم و کابل آلومینیومی: سیم و کابل آلومینیومی سبکتر و ارزانتر از نوع مسی به همین علت قیمت کابل آلومینیوم ارزانتر نیز میباشد. اما، رسانایی کمی دارند و به همین دلیل در شبکههای انتقال برق فشار قوی و در مواردی که وزن سیم اهمیت دارد، بهکار گرفته میشوند.
- سیم و کابل آلیاژی: ترکیبی از چند فلز هستند و برای کاربردهای خاصی مانند مقاومت در برابر حرارت بالا یا خوردگی شیمیایی به کار گرفته میشوند.
انواع سیم و کابل بر اساس نوع عایق
سیم و کابل براساس نوع عایق نیز به 3 دسته زیر تقسیم میشوند:
- عایق PVC: رایجترین نوع عایق هستند و در بیشتر سیم و کابلها استفاده میشوند.
- عایق XLPE: سیم و کابلها با عایق XLPE، در کابلهای فشار متوسط و قوی به کار گرفته میشوند.
- عایق TEFLON: سیم و کابلهای برق با عایق تفلون برای صنایع الکترونیک و هوافضا کاربرد دارند.
کاربرد انواع سیم و کابل برق
سیم و کابل برق، براساس نوع کاربردشان به 5 دسته زیر تقسیم میشود:
- کابل قدرت که در شبکههای توزیع برق به کار گرفته میشود.
- کابل کنترل، این نوع در سیستمهای اتوماسیون مورد استفاده قرار میگیرد.
- کابل ابزار دقیق در سیستمهای اندازهگیری و کنترل استفاده میشود.
- کابل فیبر نوری که برای انتقال اطلاعات به صورت نور و با سرعت کاربرد دارد.
- کابل کواکسیال که برای انتقال سیگنالهای تلویزیونی و رادیویی استفاده میشود.
3.سیم و کابل آنتن
سیم و کابل آنتن، در انتقال سیگنالهای تلویزیونی، رادیویی و اینترنت به کار گرفته میشود. این نوع سیم و کابل، تأثیر مستقیمی روی کیفیت سیگنالی که دریافت میکنید، دارد و خود به انواع زیر تقسیم میشود:
انواع سیم و کابل آنتن براساس جنس هادی
سیم و کابل آنتن براساس جنس هادی به 2 دسته مسی و آلومینیومی تقسیم میشود که نوع مسی آن، رسانایی الکتریکی بالایی دارد و سیگنالها را نیز با کیفیت منتقل میکند. نوع آلومینیومی آن، سبکتر و ارزانتر از نوع مسی است، اما؛ کیفیت انتقال سیگنالش به اندازۀ نوع مسی نیست.
انواع سیم و کابل آنتن براساس نوع عایق
- عایق PVC: عایق PVC، چون انعطافپذیری بالایی دارد و در برابر آب مقاوم است و ارزان، یکی از رایجترین نوع عایق در سیم و کابلهای آنتن محسوب میشود.
- عایق PE: سیم و کابلهای آنتن که از عایق PEساخته شدهاند، مقاومت بالاتری در برابر حرارت و مواد شیمیایی دارند و معمولاً در محیطهای صنعتی استفاده میشوند.
- عایق TEFLON: گرانترین نوع عایق است، اما مقاومت بسیار بالایی در برابر حرارت و مواد شیمیایی دارد و برای کاربردهای خاص مانند محیطهای با دمای بالا استفاده میشود.
کاربرد انواع سیم و کابل آنتن
- کابل کواکسیال (Coaxial Cable) رایجترین نوع کابل آنتن است.
- کابل سات (SAT) که برای اتصال آنتنهای ماهوارهای به گیرنده استفاده میشود.
- کابل RG-6 برای انتقال سیگنالهای دیجیتال با پهنای باند بالا استفاده میشود.
- کابل RG-59 برای مصارف خانگی و مسافتهای کوتاه مناسب است.
- کابل F-Type که برای اتصال به دستگاههای مختلف مانند تلویزیون، گیرنده و مودم استفاده میشود.
4.سیم و کابل افشان
سیم و کابل افشان انعطافپذیری بسیار بالایی دارند و قابل استفاده در کارهای الکتریکی و الکترونیکی هستند.
سیم و کابل افشان، بر اساس کاربرد، به 5 دسته تقسیم میشود که عبارتاند از:
- سیم افشان روکشدار PVC
- سیم افشان روکشدار XLPE
- سیم افشان روکشدار TEFLON
- کابل افشان چند رشتهای
- کابل افشان مسطح
5.سیم و کابل نیمه افشان
سیم و کابل نیمهافشان، یک محصول ترکیبی از سیمهای تک رشتهای (مفتولی) و چند رشتهای (افشان) است. این نوع سیمها، کاربردهای متنوعی دارند.
انواع سیم و کابل نیمهافشان
انواع سیم و کابل نیمهافشان
سیم و کابل نیمهافشان، قیمت مناسبتری دارد اما انعطافپذیری آن کمتر است. این محصول به 3 دستۀ زیر تقسیم میشود:
- مفتولی یا کلاس یک
- نیمه افشان یا کلاس دو
- افشان یا کلاس پنج
6.کابل قدرت
کابلهای قدرت، کابلهای حیاتی برای انتقال انرژی الکتریکی از نیروگاهها به منازل، صنایع و … هستند. کابلهای برق براساس انواعشان به 5دستۀ زیر تقسیم میشوند:
انواع کابلهای برق براساس جنس هادی
- کابلهای مسی: رایجترین نوع کابل که به دلیل رسانایی بالا و انعطافپذیری فوقالعاده، بسیار مورد استفاده قرار میگیرند.
- کابل آلومینیومی: کابلهای آلومینیومی سبکتر و ارزانتر از کابلهای مسی هستند، اما رسانایی کمتری دارند و بیشتر در خطوط انتقال هوایی استفاده میشوند.
انواع کابلهای برق براساس نوع عایق
- کابل با عایق PVC
- کابل با عایق XLPE
- کابل با عایق EPR
انواع کابلهای برق براساس ولتاژ
- کابل فشار ضعیف
- کابل فشار قوی
- کابل فشار متوسط
انواع کابل برق براساس تعداد هادیها
- کابل تکفاز
- کابل سهفاز
کاربرد انواع سیم و کابل برق
- کابل قدرت زمینی: برای نصب زیر زمین استفاده میشود.
- کابل قدرت هوایی: برای نصب روی دکلها و تیرهای برق استفاده میشود.
- کابل کنترل: برای انتقال سیگنالهای کنترل استفاده میشود.
7.کابلهای چاه آب شرب
کابلهای چاه آب شرب، چون در موقعیت خاص قرار میگیرند، باید ویژگیهای منحصربهفرد، همچون مقاومت در برابر رطوبت، خوردگی، سایش و دمای بالا داشتهباشند. انواع کابلهای چاه آب شرب عبارتاند از:
- کابل SWR (Submersible Wire Round) که به طور خاص، برای استفاده در چاههای آب طراحی شدهاست.
- کابل XLPE، برای آب با دمای بسیار بالا مناسب است.
- کابل TPE برای جاهایی که نیاز به انعطافپذیری بالاست، استفاده میشود.
8.کابلهای کنترل و ابزار دقیق
این کابلها، برای انتقال سیگنالهای الکتریکی در سیستمهای کنترل و ابزار دقیق، مورد استفاده قرار میگیرند.این کابلها بر اساس ویژگیهای زیر به انواع گوناگون تقسیم میشوند:
- عایق PVC، XLPE، TEFLON
- روکش PVC و TPE
- محافظ زرهدار و شیلددار
- نوع کاربرد، کنترل، ابزار دقیق (در صنایع نفت، گاز، شیمیایی، خودروسازی، غذایی و دارویی).
9.هادیهای شبکه هوایی
وظیفه انتقال انرژی الکتریکی از نیروگاهها به مصرفکنندگان را بر عهده دارند. هادیها انواع مختلفی دارند که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
هادیهای آلومینیومی (AAC)
این نوع هادی، وزن کم و قیمت مناسبی دارد و مقاومت الکترونیکی بیشتری نسبت به نوع مسی دارد.
هادیهای آلومینیومی آلیاژی (AAAC)
هادیهای آلومینیومی آلیاژی، استحکام بالایی دارد و مقاومت مکانیکی هادی را افزایش میدهد.
هادیهای فولاد آلومینیومی تقویت شده (ACSR)
هادیهای فولادی از یک هسته فولادی و رشتههای آلومینیومی تشکیل شدهاست و در خطوط انتقال با ولتاژ بالا و طول زیاد از آن استفاده میکنند. این نوع هادی، در مناطق که باد شدید و بارندگی زیاد وجود دارد، گزینۀ مناسبی است.
هادیهای آلومینیومی با هسته فولادی (ACS)
مشابه مدل ACSR است، با این تفاوت که رشتههای فولادیاش کمتر است و برای خطوط توزیع با ولتاژ متوسط استفاده میشود.
هادیهای مس (CU)
این نوع هادی، رسانایی الکترونیکی بسیار زیادی دارد و در خطوط هوایی با ولتاژ پایین و طول کوتاه مورد استفاده قرار میگیرد.
10. کابلهای بالابر در اندازههای مختلف
کابلهای بالابر، همانطور که از اسمشان پیداست، برای بالابردن، آسانسور استفاده میشوند. این کابلها، به دلیل نوع کاربردشان باید مقاومت بالایی در برابر سایش، کشش و شرایط محیطی داشتهباشند. انتخاب نوع مناسب آن به عوامل مختلفی همچون ظرفیت بار، ارتفاع بالابر، سرعت حرکت و شرایط محیطی بستگی دارد.
و اما سخن آخر
سیم و کابلهای برق نقش بسیار مهم و حیاتی در زندگی روزمره و صنایع ایفا میکنند. با توجه به تنوع آنها که در این مطلب به آن اشاره کردیم، هر نوع از آنها برای کاربرد خاصی طراحی شدهاند. انتخاب مناسب از میان انواع متنوع سیم و کابل، میتواند به کارایی بهتر و ایمنی بالاتر کمک کند. برای اطلاعات بیشتر و خرید انواع سیم و کابل باکیفیت، به سایت سیمبند کابل مراجعه کنید.
بدون دیدگاه