روکش سیم برق نقش مهمی در محافظت و عایق‌بندی سیم‌ها دارد. این روکش‌ها از مواد مختلفی مانند پلاستیک، لاستیک یا ترکیبات ویژه ساخته می‌شوند و بسته به کاربرد مورد نظر، ویژگی‌های متفاوتی دارند. در ادامه، به بررسی مفهوم، انواع و کاربرد روکش‌های سیم برق خواهیم پرداخت.

روکش سیم برق چیست؟

روکش سیم برق به لایه‌ای اطلاق می‌شود که دور سیم‌های برق پیچیده شده و هدف اصلی آن، حفاظت از هسته داخلی سیم و همچنین ایمنی کاربران در برابر خطرات الکتریکی است. این روکش‌ها از موادی تشکیل شده‌اند که توانایی مقابله با شرایط محیطی و حفظ کارایی سیم را دارند. به‌علاوه، این پوشش‌ها می‌توانند به‌عنوان عایق حرارتی و رطوبتی نیز عمل کنند.

دلایل اهمیت استفاده از روکش سیم برق

در این‌جا به چند دلیل مهم درباره اهمیت روکش سیم و کابل می‌پردازیم:

حفاظت از هادی‌ها

روکش‌ از هادی‌های داخلی سیم و کابل در برابر عوامل خارجی مانند آسیب‌های فیزیکی، رطوبت، مواد شیمیایی و حرارت محافظت می‌کند. این قشر حفاظتی، باعث می‌شود که عمر مفید سیم‌ها افزایش یابد و خطرات ناشی از خرابی به حداقل برسد.

جلوگیری از تداخل الکتریکی

روکش‌های مناسب می‌توانند از تداخل الکترومغناطیسی (EMI) جلوگیری کنند. این موضوع در سیستم‌های حساس و تجهیزات الکترونیکی ضروری است، زیرا تداخل الکترومغناطیسی باعث کاهش کیفیت و کارایی دستگاه‌ها می‎شود.

ایمنی

روکش سیم برق به‌عنوان یک لایه‌ عایق عمل کرده و نقش مهمی در کاهش خطرات مرتبط با برق دارد. این لایه‌ با جلوگیری از تماس مستقیم با سیم‌ها و مدارهای الکتریکی، احتمال وقوع شوک الکتریکی و آتش‌سوزی را به‌طرز قابل‌ِتوجهی کاهش می‌دهد.

تسهیل در شناسایی

روکش‌ها به‌ شناسایی راحت‌تر کابل‌ها کمک می‌کنند؛ این امر هنگام تعمیرات و نگهداری سیستم‌های الکتریکی بسیار مفید است.

انواع روکش سیم برق

1.روکش پلی وینیل کلراید (PVC)

PVC یک پلیمر ترموپلاستیک است که به‌دلیل خواص عایقی خوب، انعطاف‌پذیری و قیمت مناسب، به‌طور گسترده در صنعت سیم و کابل ساختمانی استفاده می‌شود. انعطاف‌پذیری بالا، مقاومت مناسب در برابر حرارت، رطوبت و آتش‌سوزی از ویژگی‌های این نوع روکش است.

کاربردها:

• سیم‌کشی ساختمان‌های مسکونی و تجاری
• سیم‌کشی داخلی لوازم خانگی
• کابل‌های صوتی و تصویری
• کابل‌های کنترل و فرمان

2.روکش پلی اتیلن (PE)

PE نیز یک پلیمر ترموپلاستیک است که در 2 نوع سبک (LDPE) و سنگین (HDPE) تولید می‌شود. این روکش سیم برق، مقاومت بسیار خوبی در برابر رطوبت و مواد شیمیایی دارد و به همین دلیل در کابل‌های زیرزمینی و کابل‌های مخابراتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روکش پلی اتیلن در برابر سایش و ضربه نیز مقاومت خوبی دارد.

کاربردها:

• کابل‌های مخابراتی
• کابل‌های برق زیرزمینی
• کابل‌های مورد استفاده در محیط‌های مرطوب
• کابل‌های آبی

3.روکش پلی اتیلن کراسلینک شده (XLPE)

XLPE از طریق فرآیند کراسلینک کردن پلی اتیلن تولید می‌شود. این فرآیند باعث افزایش مقاومت حرارتی، مکانیکی و شیمیایی روکش می‌شود. XLPE در مقایسه با PE معمولی، مقاومت بیشتری در برابر حرارت، سایش و مواد شیمیایی دارد.

کاربردها:

• کابل‌های برق فشار قوی
• کابل‌های صنعتی
• کابل‌های نیروگاه‌ها
• کابل‌های مورد استفاده در محیط‌های با دمای بالا

4.روکش لاستیکی

روکش‌سیم برق لاستیکی از مواد الاستومری مانند لاستیک طبیعی، مصنوعی یا سیلیکون ساخته می‌شود. این روکش‌ها بسیار انعطاف‌پذیرند و در برابر سایش، ضربه و رطوبت مقاومت خوبی دارند.

کاربردها:

• کابل‌های مورد استفاده در دستگاه‌های صنعتی
• کابل‌های جوشکاری
• کابل‌های قابل حمل
• سیم و کابل مورد استفاده در محیط‌های سرد

5.روکش سیلیکونی

این روکش‌ها از پلیمرهای سیلیکونی ساخته می‌شوند و مقاومت حرارتی خوبی دارند و در دماهای بسیار بالا یا پایین قابل استفاده‌اند. روکش‌ سیم برق سیلیکونی مقاومت مناسبی در برابر رطوبت، مواد شیمیایی و اشعه UV دارد.

کاربردها

• کابل‌های صنایع ذوب آهن
• کابل‌های کوره‌ها
• سیم و کابل‌ مورد استفاده در تجهیزات پزشکی
• کابل‌های مورد استفاده در محیط‌ها با دمای بالا یا پایین

6.روکش پلی یورتان (PUR)

روکش‌های PUR به‌دلیل ویژگی‌های خاص خود، مقاومت بسیار بالایی در برابر مواد شیمیایی دارند. این روکش‌ها علاوه‌بر تحمل شرایط سخت، انعطاف‌پذیری خوبی نیز ارائه می‌دهند که باعث می‌شود در برابر ضربه و سایش مقاوم باشند.

کاربردها:

• انواع سیم و کابل‌ صنعتی
• کابل‌های رباتیک
• کابل‌های مورد استفاده در دستگاه‌های CNC

7.روکش LSZH (Low Smoke Zero Halogen)

روکش‌های LSZH به مواد عایقی اطلاق می‌شود که در صورت احتراق، دود سمی و گازهای مضر تولید نمی‌کنند. این روکش‌ها از موادی مانند پلی‌الفین، اتیلن وینیل استات و پلیمرهای بدون هالوژن ساخته می‌شوند. مزیت اصلی روکش‌های LSZH کاهش خطر مسمومیت ناشی از گازهای سمی و همچنین شفافیت دید در شرایط آتش‌سوزی است.

کاربردها:

• سیم و کابل‌ برج‌های مسکونی و تجاری
• کابل‌های بیمارستان‌ها و مدارس
• کابل‌های مورد استفاده در مراکز داده

8.روکش تفلون (PTFE)

روکش‌ سیم برق PTFE که از پلیمر تفلون ساخته می‌شود، به‌دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روکش‌ها دارای مقاومت حرارتی و شیمیایی بسیار بالا هستند و در شرایط دشوار عملکرد مطلوبی از خود نشان می‌دهند. همچنین، ضریب اصطکاک بسیار پایینی دارند و در برابر رطوبت و حلال‌ها مقاوم‌ هستند.

کاربردها:

• کابل‌های مورد استفاده در صنایع هوافضا
• کابل‌های صنایع شیمیایی
• کابل‌های تجهیزات آزمایشگاهی
• کابل‌های مورد استفاده در دماهای بسیار بالا یا پایین

9.روکش نسوز

روکش‌های نسوز از موادی مانند الیاف شیشه، الیاف سرامیک یا میکا ساخته می‌شوند. این روکش‌ها در برابر حرارت و آتش بسیار مقاوم هستند و در محیط‌های با دمای بسیار بالا استفاده می‌شوند.

کاربردها:

• کابل‌ کوره‌ها
• کابل‌های صنایع فولاد
• کابل‌های مورد استفاده در معادن

10.روکش حصیری

روکش‌های حصیری از جنس الیاف فلزی یا غیرفلزی بافته‌شده، ساخته می‌شوند و مقاومت بالایی در برابر سایش و ضربه دارند. این روکش‌ها برای محافظت از کابل‌های برق در برابر آسیب‌های مکانیکی استفاده می‌شوند.

کاربردها:

• کابل‌های مورد استفاده در محیط‌های صنعتی
• کابل‌های مورد استفاده در معادن
• کابل‌ ماشین‌آلات سنگین

انتخاب کابل با روکش مناسب

انتخاب روکش مناسب برای سیم برق، باید با توجه به نوع کاربرد، شرایط محیطی و الزامات فنی، صورت بگیرد. هنگام انتخاب روکش سیم برق، به موارد زیر توجه داشته‌باشید:

نوع سیم

• اندازه و ساختار: اندازه و ساختار سیم (تک‌رشته، چندرشته، افشان و…) نیز در انتخاب روکش سیم برق تاثیر دارند. سیم‌های افشان انعطاف‌پذیرتر بوده و به روکش‌هایی نیاز دارند که این انعطاف را حفظ کنند.
• ولتاژ و جریان: ولتاژ و جریان نامی سیم، تعیین‌کننده نوع عایق و ضخامت روکش است. سیم‌های فشار قوی به روکش‌های ضخیم‌تر و با مقاومت الکتریکی بالاتر نیاز دارند.

شرایط محیطی

• دما: دمای محیط (بالا، پایین، متغیر) نقش مهمی در انتخاب روکش دارد. به‌طورمثال روکش‌های PVC در دماهای بالا نرم و در دماهای پایین شکننده می‌شوند. برای دماهای بالا، روکش‌های سیلیکونی یا تفلون مناسب‌تر هستند.
• رطوبت: رطوبت و وجود آب، می‌تواند باعث خوردگی هادی و کاهش عمر سیم شود. برای محیط‌های مرطوب از روکش‌های PE و XLPE استفاده می‌شود.
• مواد شیمیایی: وجود مواد شیمیایی (اسیدها، بازها، حلال‌ها) در محیط، می‌تواند به روکش آسیب برساند. برای این شرایط، روکش‌های مقاوم در برابر مواد شیمیایی مانند تفلون یا PUR توصیه می‌شوند.

کاربرد

• ساختمان‌های مسکونی و تجاری: در سیم‌کشی ساختمان‌ها، اغلب از روکش‌های PVC به‌دلیل قیمت مناسب و انعطاف‌پذیری استفاده می‌شود.
• صنایع: در صنایع، با توجه به شرایط محیطی و نوع دستگاه‌ها، از روکش‌های مختلفی مانند XLPE، لاستیک، سیلیکون و PUR استفاده می‌شود.

استانداردها

رعایت استانداردهای مربوط به سیم و کابل (مانند IEC، ASTM، UL) در انتخاب روکش ضروری است. این استانداردها، الزامات فنی و ایمنی مربوط به روکش‌ها را تعیین می‌کنند.

سخن آخر

در این مطلب به بررسی انواع روکش کابل پرداختیم، اما برای انتخاب صحیح و متناسب با نیاز خود، توصیه می‌شود با کارشناسان سیمند کابل مشورت کنید؛ متخصصان ما شما را در انتخاب بهترین محصول یاری خواهند کرد.