انواع سایز کابل برق را می‌توان براساس سطح مقطع مورد بررسی قرار داد. اندازۀ کابل‌ها متغیر هستند و می‌توانند نازک ۱ میلی‌متر مربعی تا سایزهای بزرگ‌تر 300 میلی‌متر مربعی باشند. علاوه‌براین رابطه‌ای میان اندازۀ کابل و ایمنی، بازدهی و افت ولتاژ وجود دارد. علاوه‌بر سطح مقطع، جنس هادی (مس یا آلومینیوم) و نوع عایق نیز از عوامل مهم در انتخاب کابل است. در این مطلب به بررسی انواع سایز کابل برق و کاربردهای آن‌ها می‌پردازیم.

تعریف کابل برق

سیم و کابل از مهم‌ترین اجزای سیستم‌های الکتریکی هستند و برای انتقال برق از منبع تغذیه به دستگاه یا مصرف‌کننده استفاده می‌شوند. این دو تفاوت‌های عمده‌ای با یکدیگر دارند:

• سیم: شامل یک ‌رشته یا چند رشته هادی است که توسط یک لایۀ عایق پوشیده شده‌اند. سیم‌ها به دو نوع افشان (چندرشته‌ای) و مفتولی (تک‌رشته‌ای) تقسیم می‌شوند.
• کابل: از چندین سیم عایق‌بندی‌شده تشکیل می‌شود که درون یک پوشش محافظتی قرار دارند.

در صنعت برق از انواع سیم و کابل برای مصارف گوناگونی استفاده می‌شود. کابل‌های برق براساس سایز خود کاربردهای متفاوتی دارند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

انواع سایز کابل برق چه کابردهایی دارند؟

کابل‌های برق را می‌توان براساس معیارهای مختلفی ازجمله سایز دسته‌بندی کرد. سایز یا مقطع کابل برق به اندازۀ قطر هادی یا سیم‌های موجود در داخل کابل اطلاق می‌شود. این اندازه به‌طور معمول برحسب میلی‌متر مربع (mm²) بیان می‌شود. میزان جریان الکتریکی که از درون کابل‌های برق عبور می‌کند باتوجه به سایزشان متفاوت است.

به‌طورکلی، هر چه سایز کابل بزرگ‌تر باشد، ظرفیت آن برای انتقال جریان نیز بیشتر است. انتخاب سایز کابل باید براساس نیاز برق مصرفی، شرایط محیطی و استانداردهای ایمنی انجام گیرد. با ما همراه باشید تا بیشتر دربارۀ  کاربردهای انواع سایز کابل برق بدانید:

کابل‌ها با سایز کوچک: کمتر از 2.5 mm²

ویژگی‌ها:
کابل‌های با سایز کم‌تر از 2.5 mm² اغلب برای انتقال انرژی برق به دستگاه‌های کوچک و لوازم‌خانگی با مصرف کم استفاده می‌شوند. این کابل‌ها مناسب کاربردهای داخلی هستند و بیشتر در سیستم‌های روشنایی، پریزهای برق کم‌مصرف و برخی از دستگاه‌های الکترونیکی خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کاربردها:

• سیم‌کشی داخلی برای روشنایی خانه‌ها
• اتصال دستگاه‌های کوچک خانگی مانند تلویزیون، رادیو و لوازم‌خانگی
• سیستم‌های کنترل و فرمان در تجهیزات صنعتی کوچک
• تابلوهای برق با بار کم

مزایا:

• قیمت پایین و نصب آسان
• مناسب برای عموم مصرف‌کننده‌ها

معایب:

• توان کم در انتقال جریان الکتریکی
• محدودیت در استفاده برای سیستم‌ها با بار بالا و فواصل طولانی

کابل‌های با سایز 2.5 تا 4  mm²

ویژگی‌ها:
کابل‌ها با سایز 2.5 mm² تا 4 mm² در سیستم‌های برق‌رسانی معمولی و خانگی استفاده می‌شوند. این کابل‌ها اغلب برای اتصال پریزها، روشنایی و دستگاه‌های برقی با مصرف متوسط طراحی شده‌اند و در مقایسه با کابل‌های کوچک، جریان‌ الکتریکی بیشتری را از خود عبور دهند و برای سیستم‌ها با بار متوسط مانند یخچال، ماشین لباس‌شویی و تهویۀ مطبوع مناسب‌اند.

کاربردها:

• سیستم‌های روشنایی و تهویۀ مطبوع خانگی
• دستگاه‌های برقی با مصرف متوسط مانند یخچال و ماشین لباس‌شویی
• مدارهای برق‌رسانی در ساختمان‌های مسکونی و تجاری

مزایا:

• مناسب برای تجهیزات خانگی با مصرف متوسط
• نصب آسان و مقرون‌به‌صرفه

معایب:

• نامناسب برای سیستم‌های بزرگ صنعتی و ماشین‌آلات سنگین
• محدودیت در انتقال جریان‌های بالا

کابل‌های با سایز 6 mm² تا 10 mm²

ویژگی‌ها:
کابل‌های با سایز 6 mm² تا 10 mm² به‌طور عمده برای کاربردهای صنعتی و تجهیزات برقی با مصرف انرژی بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کابل‌ها می‌توانند جریان‌های بالاتر را انتقال دهند و اتلاف انرژی کم‌تری دارند. به‌طور معمول در تابلوهای برق صنعتی، سیستم‌های تهویه‌مطبوع و دستگاه‌های صنعتی بزرگ به کار می‌روند.

کاربردها:

• سیستم‌های برق‌رسانی به تجهیزات صنعتی و ماشین‌آلات بزرگ
• تابلوهای برق صنعتی و سیستم‌های اتوماسیون
• نصب سیستم‌های تهویه‌مطبوع در ساختمان‌ها و صنایع
• کابل‌های برق برای ماشین‌آلات صنعتی

مزایا:

• توانایی عبور جریان‌های بالاتر
• مناسب برای تجهیزات صنعتی و سیستم‌های توزیع برق

معایب:

• نیاز به فضای بیشتری برای نصب
• هزینۀ بیشتر نسبت به کابل‌های کوچک‌تر

کابل‌های با سایز 16 mm² تا 35  mm²

ویژگی‌ها:
کابل‌های با سایز 16 mm² تا 35 mm² اغلب برای کاربردهای بسیار سنگین و صنایع بزرگ استفاده می‌شوند. این کابل‌ها برای انتقال انرژی برق به ماشین‌آلات سنگین و سیستم‌های توزیع انرژی در نیروگاه‌ها و پست‌های برق طراحی شده‌اند. سایزهای بزرگ‌تر این کابل‌ها قابلیت انتقال جریان‌های بالاتر را دارند و برای سیستم‌هایی با بار زیاد استفاده می‌شوند.

کاربردها:

• برق‌رسانی به ماشین‌آلات سنگین صنعتی
• انتقال انرژی در نیروگاه‌ها و پست‌های برق
• سیستم‌های توزیع انرژی برق در صنایع بزرگ
• اتصال به سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی صنعتی

مزایا:

• مناسب برای استفاده در فواصل طولانی
• توانایی انتقال جریان‌های بالا در شرایط صنعتی

معایب:

• نصب پیچیده و هزینه‌بر
• نیاز به زیرساخت‌های خاص برای نصب

کابل‌های با سایز 35 mm² به بالا

ویژگی‌ها:
کابل‌های سایز 35 mm² و بالاتر برای کاربردهای بسیار سنگین و انتقال انرژی در فواصل طولانی طراحی شده‌اند. این کابل‌ها در صنایع بزرگ، نیروگاه‌ها، پست‌های برق و سیستم‌های توزیع انرژی با ظرفیت بالا به کار می‌روند و ظرفیت انتقال جریان بسیار بالایی دارند.

کاربردها:

• انتقال برق در خطوط انتقال انرژی
• سیستم‌های برقی نیروگاه‌ها و پست‌های برق
• تجهیزات سنگین صنعتی و ماشین‌آلات بزرگ
• سیستم‌های توزیع برق با ظرفیت بالا در صنایع

مزایا:

• ظرفیت انتقال جریان بسیار بالا
• مناسب برای فواصل طولانی و سیستم‌های با بار سنگین

معایب:

• هزینۀ بسیار بالا
• نصب و راه‌اندازی پیچیده

در جدول زیر می‌توانید اطلاعات مربوط به سایز انواع کابل، میزان جریان مجاز و کاربردهای آن را مطالعه کنید.

کاربردها	حداکثر جریان مجاز (آمپر)	سایز کابل (میلی‌متر مربع)
روشنایی، سیم‌کشی داخلی	۵ – ۲۵	۰.۵ – ۲.۵
تغذیۀ موتورهای کوچک	۲۵ – ۵۰	۴ – ۱۰
تجهیزات صنعتی، تابلوهای توزیع	۵۰ – ۱۲۰	۱۶ – ۳۵
خطوط انتقال نیرو، شبکه‌های توزیع	۱۲۰+	۵۰ و بالاتر

نکات مهم در انتخاب سایز کابل برق

انتخاب سایز مناسب کابل برق به عوامل مختلفی بستگی دارد که باید قبل از نصب در نظر گرفته شوند. این عوامل عبارت‌اند از:

میزان بار مصرفی و جریان

حداکثر ظرفیت انتقال جریان هر کابل بستگی به جنس هادی، سطح مقطع و شرایط محیطی کابل دارد. برای تجهیزات با مصرف بالا، باید کابل‌های با سایز بزرگ‌تر مورد استفاده قرار بگیرند تا از ایجاد گرمای زیاد و خطر آتش‌سوزی جلوگیری شود. در پروژه‌های بزرگ، انتخاب درست سیم و کابل قدرت به کاهش اتلاف انرژی و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند.

طول مسیر انتقال

درصورتی‌که مسافت طولانی بین منبع تغذیه و مصرف‌کننده وجود داشته باشد، باید از کابل‌های با سایز بزرگ‌ استفاده شود؛ زیرا هرچه کابل بلندتر باشد، افت ولتاژ بیشتر می‌شود. برای اجرای پروژۀ برق‌کشی صنعتی، انتخاب كابل قيمت مناسب باکیفیت و استاندارد اهمیت زیادی دارد.

محیط نصب

در محیط‌های سخت، باید از کابل‌های مقاوم‌تر و با پوشش‌های خاص استفاده شود.

استانداردها و مقررات ایمنی

رعایت استانداردهای ملی و بین‌المللی در تولید کابل، تضمین‌کنندۀ ایمنی و عملکرد بهینۀ سیستم‌های الکتریکی است.

سخن آخر

در این صفحه به انواع سایز کابل برق و کاربردهای آن‌ها پرداختیم. انتخاب سایز مناسب کابل برای ایمنی و کارایی سیستم‌ها و بهینه‌سازی هزینه‌ها ضروری است. سایز کابل برق تأثیر مستقیم بر میزان توان عبوری، افت ولتاژ، ایمنی و طول عمر سیستم دارد و استفاده از کابل با سطح مقطع مناسب موجب کاهش افت ولتاژ، افزایش راندمان و جلوگیری از حوادث ناگوار می‌شود. برای انتخاب کابل مناسب، باید به عواملی مانند جریان نامی، طول کابل، شرایط محیطی و استانداردهای موجود توجه داشت.