کابل مسی

واژه کابل به معنای طناب کلفت می باشد که در زبان فارسی با تلفظ فرانسوی آن کاربرد یافته است . این مفهوم به دنبال به کارگیری سیم های روکش دار در صنعت برق پاگرفت و امروزه یکی از مهمترین افزارها در شبکه های برقی می باشد . امروزه با توجه به نوع مصرف هادی کابل ها از مس و یا آلومینیوم در ساخت هادی کابل ها بهره گرفته می شود . بر  این اساس نوعی از کابل ها که در ساختار هادی آنها فلز مس بکار رفته است نزد عموم اصطلاحا” با نام کابل های مسی شناخته می شود .

کابل مسی چیست

به کابل هایی که هادی آنها از جنس فلز مسی می باشد کابل های مسی اطلاق می گردد . امروزه فلزات نقره ، مس ، آلومینیوم ، سرب و فولاد به اشکال گوناگون در ساختمان کابل ها مصرف دارند . بررسی ویژگی این فلزات و توجه به قیمت آنها این واقعیت را نشان می دهد که مس و آلومینیوم بهترین رساناهای شناخته شده هستند و در این بین فلز مس با توجه به ویژگی های فیزیکی و شیمیایی از سایر فلزات جهت استفاده در کابل برتری دارد .

مس  به آسانی غلطک پذیر است و میله آن پس از کشیدن به صورت سیم نازکی در می آید ، این ویژگی همراه با رسانایی عالی این فلز را به عنوان بهترین رسانا در کابل ها بی رقیب ساخته است . از این روی کابل های با هادی مسی یا همان کابل های مسی امروزه در صنعت انتقال برق عمومیت دارند .

کابل مسی یا آلومینیومی

امروزه در کابل های سیم کشی و کابل های انعطاف پذیر تنها از رساناهای مسی سود می برند . بر اساس الزامات مندرج دراستاندارد ملی ایران شماره 3084 و نیز الزامات استاندارد            بین المللی   IEC   60228 جنس هادی افشان یا انعطاف پذیر گروه 5 می بایستی فقط از فلز مس  بوده و استفاده از فلز آلومینیوم در هادی سیم و کابل فقط برای هادی های مفتولی و نیمه افشان از سطح مقطع 10 میلی متر و به بالا مجاز شناخته شده است .

فلز آلومینیوم به دلیل مقاومت الکتریکی بالا، احتمال خوردگی و اکسید شدن در مجاورت با سایر فلزات ، بالا بودن ضریب انبساط خطی ، احتمال خارج شدن از محل اتصال در نتیجه تغییرات دما و قطعی رشته های این نوع هادی بر اثر فشار اتصالات مناسب استفاده در هادی های نوع افشان نمی باشد .

 

انواع کابل مسی

کابل های مسی همانند سایر انواع سیم و کابل بر اساس ویژگی های ساختاری همچون شکل و نوع هادی و یا ویژگی های کاربردی همچون ولتاژ کار ، نوع نصب و … تقسیم بندی می گردند که در این بین نوع و شکل هادی بدلیل ارتباط آن با نحوه نصب کابل اهمیت بیشتری دارد .

هادی های مورد استفاده در کابل از نظر نوع و ساختمان به انواع زیر دسته بندی می گردند :

 

• هادی کلاس یک : نام دیگر آن تک مفتولی است که فقط یک مفتول دارد. این هادی دارای کمترین انعطاف پذیری است ولی در مقایسه با هادی انعطاف پذیر ( هادی افشان ) قابلیت هدایت جریان برق آن بالاتر است.
• هادی کلاس دو : که نام های دیگر آن هادی نیمه افشان، تابیده منظم، استرند شده     می باشد و به هادی گفته می شود که شامل تعدادی مفتول است که به طور منظم به هم تابیده می شوند. این هادی ها می توانند به صورت فشرده یا غیر فشرده باشند. در حالت غیر فشرده تعداد مفتول های هر هادی می تواند 7، 19، 37، 61 و …. باشد. از نظر  انعطاف پذیری، این هادی بین دو نوع هادی تک مفتولی و هادی انعطاف  پذیر (هادی افشان) است. قابلیت جریان برق آن با توجه به مقاومت الکتریکی یکسان با هادی گروه یک مشابه است.  معمولاً در کابل های نصب ثابت، هادی های تا و خود سطح مقطع mm210 به صورت تک مفتولی یا نیمه افشان و بالاتر از آن به صورت نیمه افشان تولید می شود.
• هادی کلاس پنج و کلاس شش: نام دیگر این نوع از هادی ها ، هادی انعطاف پذیر ( هادی افشان ) است . تعداد مفتول های این نوع هادی از نواع دو بیشتر است ولی قطر رشته های آن از نوع یک و دو کمتر است. لذا انعطاف پذیری این نوع هادی بالاتر است. متاسفانه علی رغم مقاومت الکتریکی بالای تعیین شده برای این هادی، در ایران مصرف بسیار بالایی در ساختمان پیدا کرده است. هادی  این دسته را به دو گروه پنچ و شش تقسیم بندی می کنند که هادی گروه شش انعطاف پذیری بیشتری نسبت به هادی گروه پنج دارد.

بر این اساس کابل های مسی نیز بر اساس نوع هادی به کابل های انعطاف پذیر و کابل های نصب ثابت تقسیم بندی می گردند .

 

مقایسه کابل مسی و آلومینیومی

آلومینیوم در مقایسه با مس ، هم دارای نارسایی ها و هم برتری هایی می باشد . از جمله آنکه رسانایی آلومینیوم از مس کمتر است و به 61 درصد آن می رسد ، از سویی چگالی کمتری دارد که حدود یک سوم مس می باشد که بر این اساس وزن کابل ساخته شده از آن از کابل مشابه مسی کمتر می گردد .

از سوی دیگر در یک رسانایی برابر مقطع یک رسانای آلومینیومی 6/1 برابر مقطع یک رسانای مسی است . این بدان معناست که از مواد عایق ، حفاظ ، پرکننده ها و روکش بیشتری می باید سود برد . با در نظر گرفتن این جوانب ، گنجایش یک کابل آلومینیومی 80-78 درصد گنجایش یک کابل مسی با مقطع یکسان می گردد .

یکی از نارسایی های کابل های با هادی آلومینیومی ایجاد پوسته نازک و سخت از اکسید آلومینیوم بر سطح هادی می باشد که از رسانایی آن می کاهد .

 

قیمت کابل مسی

قیمت کابل های مسی همواره تابعی از قیمت مواد اولیه مصرفی در تولید آنها یعنی فلز مس و مواد پلیمری از جمله پی وی سی می باشد . در این بین بدون شک میزان قیمت مس با توجه به سهم بیشتر آن در ساختار کابل از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد .

در حال حاضر بسیاری از تولید کنندگان بدلیل نوسانات شدید قیمت در بازار فلزات و همچنین سایر مواد اولیه بصورت هفتگی و بعضا” روزانه نسبت به اعلام قیمت مبادرت می نمایند .

در تازه ترین گزارش پیش بینی موسسه متال بولتن که به رسم هر سال با مشخص شدن داده های دسامبر منتشر می شود، روند قیمتی مس بر اساس دوره ی سه ماهه چهارم تا سال ۲۰۲۳ پیش بینی شده است. بر این اساس تحلیلگران موسسه اس پی انجل ، بانک مسقط ، ای بی ان آمرو، اینوستک و متال بولتن بر این نظرند که روند قیمت مس تا سال ۲۰۲۱ صعودی است و این فلز در نیمه اول امسال می تواند تا ۷۵۰۰ دلار افزایش یابد و با ادامه روند   صعودی اش تا سال ۲۰۲۰ به ۹۰۰۰ دلار در هر تن برسد.

 

جدول وزن کابل مسی

در محصولات سیم و کابل وزن نهایی محصول بر اساس ساختار و میزان مواد اولیه بکار رفته در محصول با توجه به سایز آن مشخص می گردد . در این بین هادی با توجه به میزان استفاده و چگالی آن سهم بیشتری را در وزن نهایی محصول به خود اختصاص می دهد . جهت محاسبه میران وزن هادی در هر محصول می توان از رابطه زیر بهره گرفت :

که در آن داریم :

d  : قطر رشته های هادی

K : ضرایب افزایش طول در مراحل مختلف تاب

 

 

خرید کابل مسی

امروزه و با توجه به تعدد شرکت های تولید کننده سیم و کابل انتخاب های فراوانی به هنگام خرید انواع سیم و کابل خصوصا” کابل های مسی پیش روی خریداران وجود دارد . اما نکته قابل اهمیت در این بین کیفیت محصولات خصوصا” رعایت استانداردهای لازم در تولید محصول از سوی تولید کننده می باشد .

کابل های مسی همانند سایر محصولات سیم و کابل  می بایستی واجد الزامات استاندارد های سیم و کابل باشند . به عنوان مثال در گروه کابل های  تک مفتولی ( کلاس 1 )  می بایستی  واجد ویژگی های زیر باشد :

– جنس هادی ها مس آنیل شده با اندود یا ساده ، آلومینیم یا آلیاژ آن

– مقطع هادی های مسی تک مفتولی باید گرد باشد . هادیهای مسی تک رشته با سطح مقطع 25 و بالاتر برای کابلهای خاص است و برای مصارف عمومی مناسب نیست .

– مقطع هادی های آلومینیومی تک مفتولی کمتر یا مساوی 16 باید گرد باشد . هادیهای آلومینیومی تک مفتولی با سطح مقطع 25 و بالاتر در کابل های تک رشته باید گرد و در کابل های چند رشته به صورت گرد یا شکلدار باشد .

– مقاومت هر هادی در 20 درجه سانتی گراد نباید بیش از حداکثر مقدار تعیین شده در استاندارد باشد .

 

فروش کابل مسی

آمارهای رسمی ارایه شده از سوی سازمان آتش‌نشانی بیانگر این نکته است که حدود 50‌ درصد آتش‌سوزی منازل به دلیل استفاده از تجهیزات غیر‌استاندارد از جمله کابل و سیم  است. اما از آنجا که تعداد واحدهای زیرزمینی تولید سیم و کابل در کشور به حدی زیاد است که نمی‌توان به راحتی آنها را ساماندهی کرد، تولید سیم و کابل تقلبی و به طبع آن فروش سیم و کابل غیر استاندارد منبع درآمد مناسبی را برای واحدهای تولیدی زیرپله‌ای و فروشندگان سیم و کابل متقلب ایجاد می‌کند.

اگـــرچه فروشنـدگـان معتقدند کـه شنـاخت سیم و کابل‌های تقلبی از سیم و کابل استاندارد کار بسیار دشواری است و اگر بدانند که کابل و سیم تقلبی است به هیچ وجه در فرآیند توزیع  این نوع از سیم و کابل مشارکت نمی‌کنند زیرا آن را عملی خلاف قانون می‌دانند، اما وجود مشتری برای سیم‌ و کابل تقلبی سبب می‌شود که این سیم‌ و کابل ها همچنان در بازار باقی بمانند.

فروش سیم و کابل استاندارد بدون شک جزو اصول اصلی و خدشه ناپذیر مجموعه های تولیدی معتبر  سیم و کابل می باشد و این دست از تولید کنندگان برای فروش سیم و کابل استاندارد  روش های متنوعی به مشتریان عرضه می نمایند که از جمله آنها به استقرار دفاتر فروش مشخص وابسته به شرکت تولید کننده ، اعطای نمایندگی رسمی فروشندگان سیم و کابل ، استقرار سیستم های فروش اینترنتی ، ارایه گارانتی معتبر  و …  می توان اشاره نمود .